Osmanlı Devleti'nin 1. Dünya Savaşımdan yenik çıkmasından sonraki dönemi anlatan roman Milli Mücadele Yıllarında ve daha sonraki dönemde yaşanan olayları anlatır. İdarenin ve şartların değişmesi üzerine Osmanlı Devletinin elit kesimlerinin yaşadığı siyasi, sosyal ve ekonomik buhran romanın konusunu teşkil eder.

Esir Şehrin İnsanları ilk kez 1952 yılında, Yeni İstanbul gazetesinde, tefrika olarak yayınlanmıştır. Daha sonra 1956 yılında Nurettin Demir takma adıyla kitap halinde basılmıştır. 

İstanbul’un işgali sırasında Türklerin tavırlarını anlatır. Bu eserde başlıca üç tip insandan söz edilmiştir. İstanbul Hükümetinin tarafını tutanlar, Kuvayi Milliyeciler  ve her şeyi oluruna bırakan vurdumduymaz insanlar.  Romandaki çatışma bu üç tip insanın olaylara bakışından oluşur.  Eser, romanın kahramanı olan Kamil Bey’in şahsında ideal Türk aydınında bulunması gereken özellikleri ortaya koyması ile dikkat çeker.

Eser, Milli Mücadele yıllarındaki Anadolu’da meydana gelen birçok sorunu edebi bir dille kalem almıştır.  Eser “ Esir Şehir Üçlemesi”  olan anılan Esir Şehrin Mahpusu, Yol Ayrımı ve Yorgun Savaşçı nehir romanlarının ilkidir. Kemal Tahir’in bu yılları ele aldığı “nehir roman dizisinin” ilk kitabı olan "Esir Şehrin İnsanları"nda Kemal Tahir, Mütareke Dönemi Osmanlı aydınının ve İstanbul'unun destansı direnişini ve mücadelesini kaleme almıştır. Başkahraman Kamil Bey’in şahsında, aydın bir Türk’e düşen görevler dile getirilir. Eser: “ Kamil Bey’in iç dünyasındaki çatışmalar, benliğini bulmasına zemin hazırlar ve onu yazarın idealize ettiği bir aydın tipine çevirir.”